کمال خجندی
کمال خجندی، کمال الدین مسعود
- قرن ۸
- وفات: ح ۸۰۸/ ۸۰۳/ ۸۰۲ ق
صوفى، عارف و شاعر، متخلص به کمال. معروف به شیخ کمال.
در خجند از بلاد ماوراءالنهر به دنیا آمد. در جوانى به سفر حج رفت و بعد از مراجعت در تبریز سکنى گزید و تحت حمایت سلطان حسین جلایر (۷۸۴-۷۷۶ ق) قرار گرفت. وى در علوم ظاهرى و باطنى عصر خود استاد بود و چون در تصوف و شعر و ادب تبحر داشت پیروان و مریدان بسیارى پیدا کرد. او با شیخ زین الدین خوافى و مولانا محمد شیرین مشهور به مغربى، معاصر و معاشر بود.
کمال در پى آشوب‌هاى تبریز، مدت چهار سال به شهر سراى، پایتخت قبچاق رفت و مریدان بسیار در آنجا بدست آورد و با خواجه عبیداللَّه چاچى، عارف مشهور ملاقات و صحبت داشت. وى در ۷۹۸ ق به تبریز بازگشت و مورد حمایت میرزا میرانشاه فرزند تیمور قرار گرفت و در خانقاهى که داشت تا آخر عمر زیست.
شیخ کمال معاصر حافظ شیرازی نیز بود. او پیشه ى شاعرى نداشت بلکه شعر را براى بیان احساسات و افکار خود و براى ارشاد و تربیت دیگران به کار مى‌برد.
وى غزل هاى عارفانه را استادانه مى سرود و گذشته از جامى تنها شاعرى است که حتى المقدور سعى مى کرد غزلیاتش همه در طول یکسان باشند، یعنى از هفت بیت تجاوز نکنند. کمال در سرودن شعر از سبک خواجه حسن دهلوى پیروى مى‌کرد.
کمال خجندی در تبریز درگذشت. در مورد زمان فوت او در تذکره ها تاریخ‌هاى متفاوتى از ۷۹۲ تا ۸۰۸ قمری ذکر شده است.
از آثارش: دیوان شعر، حدود هشت هزار بیت.
منابع
- اثرآفرینان، زیر نظر: دکتر سید کمال حاج سید جوادی و دکتر عبدالحسین نوایی، انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، ۱۳۷۷، ج۲، "کمال خجندی، کمال الدین مسعود".
| شعرشناسی | * شعر * علم عروض * قافیه * تخلص * دیوان * مصراع * بیت * مقفا * قالب * مطلع * تغزل * بحور شعری |
| قالب‌های شعر | *مثنوی * قصیده * غزل * مسمط * مستزاد * ترجیع‌بند * ترکیب‌بند * قطعه * رباعی |
| سبک‌های شعر فارسی | * سبک خراسانی * سبک عراقی * سبک هندی * سبک بازگشت ادبی * شعر نو |
| شاعران پارسی گو: | همه*قرن 4 * قرن 5 * قرن 6 * قرن 7 * قرن 8 * قرن 9 * قرن 10 * قرن 11 * قرن 12 * قرن 13 * قرن 14 |